Αώος ο Κοινός μας Ποταμός

Multilingual pilots presentations >>

Η κοιλάδα του Αώου βρίσκεται στο βορειοδυτικό τμήμα της Ελλάδας, κοντά στα σύνορα με την Αλβανία. Είναι ο τόπος όπου ο κύριος πίδακας του ποταμού, που προέρχεται από τον πυρήνα του Εθνικού Δρυμού Πίνδου, αφού περάσει από το φαράγγι του Βίκου-Αώου, συναντά τους παραπόταμους του Σαραντάπορο, Βοϊδομάτη και άλλους, όλοι μαζί διασχίζουν τα σύνορα με την Αλβανία, συνεχίζοντας μέχρι την Αδριατική Θάλασσα. Η Κοιλάδα στο ελληνικό έδαφος ανήκει στο δήμο Κόνιτσας, έναν ορεινό δήμο που αποτελείται από 47 χωριά που απλώνονται σε μια έκταση 950 km2 περίπου, με πληθυσμό μόλις 6.300 κατοίκων, μια από τις πιο αραιοκατοικημένες περιοχές της Ελλάδας.

Η Κόνιτσα είναι η κύρια πόλη της περιοχής και η πρωτεύουσα του δήμου που περιβάλλεται από μερικά από τα υψηλότερα βουνά της Ελλάδας. Είναι χτισμένη στην άκρη του φαραγγιού του Βίκου, πυρήνα του Εθνικού Πάρκου Βίκου-Αώου και ενός από τα τέσσερα ελληνικά Γεωπάρκα. Πολυάριθμοι γεωβιότοποι εντός της επικράτειας βρίσκονται σε τοπία απαράμιλλης ομορφιάς. Παρά τη φυσική της μοναδικότητα, η Κόνιτσα παραμένει μια από τις φτωχότερες και πιο ερημωμένες περιοχές της Ελλάδας. Κατά την εποχή των αυτοκρατοριών οι δύο πλευρές της κοιλάδας του Αώου αποτελούσαν έναν ενιαίο γεωγραφικό, κοινωνικό, οικονομικό χώρο. Το καθεστώς αυτό διαταράχθηκε με τη χάραξη των συνόρων μεταξύ των νέων εθνικών κρατών της Ελλάδας και της Αλβανίας. Αυτός ο πιλότος μαζί με τον πιλότο στην Άνω Κοιλάδα Vjosa θα προσπαθήσουν να αποκαταστήσουν την ενότητα του τόπου. Θα χαρτογραφήσουμε τις ιστορικές και πολιτιστικές διαδρομές που συνδέουν τις δύο κοιλάδες, προωθώντας την αποκατάστασή τους μέσω του πολιτιστικού τουρισμού και με τη συμμετοχή των ενδιαφερόμενων φορέων και στις δύο χώρες.

Ο πιλότος «Αώος ο Κοινός μας ποταμός» στα πλαίσια του έργου INCULTUM πειραματίστηκε με μια νέα πλατφόρμα για τη χαρτογράφηση των φυσικών, κοινωνικών, πολιτιστικών και παραγωγικών πόρων της περιοχής.

Ο στόχος του πιλότου μας είναι να ενδυναμώσουμε τις τοπικές κοινότητες, ώστε να σχεδιάζουν και να εφαρμόζουν τεκμηριωμένες αναπτυξιακές δράσεις στον Πολιτιστικό Τουρισμό.

Η μεθοδολογία που ακολουθήθηκε για την αύξηση της συλλογικής νοημοσύνης των τοπικών φορέων και τη βοήθειά τους να δημιουργήσουν μια βάση στοιχείων και να αναλάβουν συγκεκριμένες δράσεις είχε να κάνει με την προώθηση του τοπικού πολιτισμού μέσω της τεχνολογίας χρησιμοποιώντας τεχνολογίες αιχμής, όπως:

  • το Ολοκληρωμένο Σύστημα Υποστήριξης Αναπτυξιακού Σχεδιασμού (IDPSS), για την εξαγωγή δράσεων για την ανάπτυξη του πολιτιστικού τουρισμού, το οποίο σύστημα συνθέτει διεπιστημονική έρευνα με προηγμένες τεχνολογίες και βοηθά στον προσδιορισμό των κατάλληλων στρατηγικών ανάπτυξης του πολιτιστικού τουρισμού,
  • την αξιοποίηση συστημάτων επιχειρηματικής ευφυΐας (BI) μέσω των οποίων εφαρμόστηκαν  συστήματα BI για την καταγραφή, χαρτογράφηση, ανάλυση, σύνθεση και οπτικοποίηση της πολιτιστικής πραγματικότητας της περιοχής. Η προσέγγιση αυτή βοήθησε τους ενδιαφερόμενους να κατανοήσουν καλύτερα τα χαρακτηριστικά της περιοχής, οδηγώντας σε πιο τεκμηριωμένη λήψη αποφάσεων και στην ανάπτυξη νέων λύσεων, προϊόντων ή υπηρεσιών.
  • την καταγραφή των δεδομένων, ώστε να  προωθηθεί η συμμετοχή των τοπικών φορέων στην έρευνα για την κατανόηση των δυνατών σημείων, των προβλημάτων και των προοπτικών της ανάπτυξης του πολιτιστικού τουρισμού και τη λήψη μέτρων-δράσεων.

Οι δράσεις που προέκυψαν και υλοποιήθηκαν κατά τη διάρκεια του πιλότου είναι:

Ανάπτυξη ψηφιακής πλατφόρμας: Δημιουργία ιστότοπου για την παρουσίαση του τοπικού πολιτισμού και τη δυνατότητα των ενδιαφερόμενων φορέων να προσφέρουν διαδικτυακά πολιτιστικά προϊόντα. Ο ιστότοπος αυτός ενσωματώνει επίσης ένα διαδραστικό πίνακα ελέγχου για τον συνδυασμό πόρων και την πρόταση τεκμηριωμένων αναπτυξιακών δράσεων και πολιτικών, λειτουργώντας τόσο ως εργαλείο λήψης αποφάσεων όσο και ως διαδραστικός τουριστικός οδηγός.

Παραγωγή P2P & μοντέλα κοινωνικής οικονομίας: Προώθηση της ομότιμης παραγωγής και των επιχειρηματικών μοντέλων κοινωνικής οικονομίας για την προώθηση καινοτόμων πολιτιστικών προϊόντων και υπηρεσιών. Αυτό περιλαμβάνει τη δημιουργία ευκαιριών για τις τοπικές κοινότητες να προσφέρουν πολιτιστικές εμπειρίες και να παράγουν εισόδημα.

Εθελοντικός τουρισμός: Συμμετοχική ανάπτυξη πολιτιστικών διαδρομών με τη συμμετοχή των τοπικών κοινοτήτων και των επισκεπτών στην ανάπτυξη πολιτιστικών διαδρομών, όπως το συμμετοχικό άνοιγμα μιας νέας πολιτιστικής διαδρομής στο χωριό Καλλιθέα ή η διαδρομή Transborder Vlach’s, προωθώντας την επαναχρησιμοποίηση εγκαταλελειμμένων περιοχών. Η προσέγγιση αυτή περιλαμβάνει την αξιοποίηση των πλατφορμών εθελοντισμού και την εισαγωγή του εθελοντικού τουρισμού ως νέου μοντέλου προώθησης των ταξιδιών.

Επιστημονικός τουρισμός και κοσμοτοπικότητα: Εφαρμόζοντας το μοντέλο “Design Global, Manufacture Local”, συνεργαστήκαμε με τοπικούς και διακρατικούς εταίρους, προκειμένου να παρέχουμε στις τοπικές κοινότητες εργαλεία και λύσεις για την παρακολούθηση ευαίσθητων οικοσυστημάτων και να εκπαιδεύσουμε και να προωθήσουμε τον τοπικό πολιτισμό. Μέσω αυτής της διαδικασίας, αναδείξαμε τη σημασία της χρήσης τεχνολογιών ανοικτού κώδικα ως καινοτόμων εργαλείων για τη διατήρηση της πολιτιστικής κληρονομιάς και την προώθηση του πολιτιστικού και επιστημονικού τουρισμού.

Διασυνοριακή διαδρομή: Χαρτογραφήσαμε μια κτηνοτροφική διαδρομή που δημιουργήθηκε από τους Βλάχους στο πέρασμα των αιώνων, συνδέοντας την κοιλάδα του Αώου/Βιόσα με τα ορεινά βοσκοτόπια του Γράμμου, εκατέρωθεν των ελληνικών & αλβανικών συνόρων, με σκοπό την προώθηση του διασυνοριακού πεζοπορικού και πεζοπορικού τουρισμού. η διασυνοριακή συνεργασία με τους Αλβανούς εταίρους βοήθησε στη διόρθωση της κατακερματισμένης πολιτιστικής ενότητας των δύο περιοχών και ανέπτυξε ένα καινοτόμο προϊόν πολιτιστικού τουρισμού.